Autor: Srđan Vukčević, Blue Coach – osnivač i izvršni direktor

AmCham članica Blue Coach je poznata kao pionir koučing industrije u Crnoj Gori i jadransko-jugoistočnoj regiji. U proteklih 11 godina radili su sa izvršnim direktorima, vlasnicima kompanija i njihovim timovima kako bi mjerljivo / značajno poboljšali njihovu lidersku i organizacionu efektivnost.
U Blue Coach-u naglašavaju važnost efektivnog liderstva. Budući da je u pitanju atraktivna tema, konstantno izaziva mnoga pitanja unutar njihove mreže, a i šire. Kao odgovor na ove upite, Srđan Vukčević, kouč izvršnih direktora, licencirani Hogan konsultant i CEO kompanije Blue Coach, sastavio je listu najčešće postavljenih pitanja i odgovore:

Šta čini efektivnog lidera?

Liderstvo je sposobnost izgradnje efektivnog tima. Dobar lider je osoba koju su ostali voljni slijediti. Četiri esencijalne osobine efektivnog lidera su integritet, donošenje odluka, kompetentnost i vizija.
Ono što je manje poznato jeste da je poniznost, osobina suprotna od samopouzdanja, šarma i harizme, karakteristična za najefektivnije lidere. Ljudi koji imaju nisko samopouzdanje imaju tendenciju da budu svoji najveći kritičari. Međutim, kada je ovaj kvalitet uparen sa ambicijom, on tjera ove individue da evaluiraju svoje slabosti i neumorno rade kako bi postali bolji.

Često se ponizan lider smatra slabim liderom. Kada se ovaj stav može smatrati ispravnim, a kada je pogrešan?

Poistovjećivanje poniznosti sa slobošću je uvijek pogrešno. Ponizni lideri su oni koji za doručak jedu povratnu informaciju, lagodno priznaju negativne emocije, konstruktivno preformulišu strah i kritiku, razvijaju realistične ciljeve, razvijaju sisteme podrške i nagrađuju sebe zbog svojih dostignuća na tom putu.
Iako je najlakše zatvoriti se i negirati informacije dobijene od drugih koje se tiču našeg ponašanja, treba znati da je prvi korak ka svom razvoju i napredovanju, suočavanje sa našim snagama, slabostima i motivima.

Kako bi izgledao neefektivan lider?

Neefektivni menadžeri i lideri su osnovni uzrok stresa, odsustvovanja i fluktuacije zaposlenih. Svaka osoba u radnom odnosu kaže da je provela značajno vrijeme radeći za nepodnošljivog šefa.
Neefektivni menadžeri i lideri stvaraju značajne finansijske probleme koji nisu neophodni za organizaciju.
Važno je istaći da je primarni razlog zašto menadžeri i lideri ne uspijevaju, nesposobnost da se izgrade efektivni timovi, dok se razlog zašto su menadžeri nesposobni da izgrade timove tiče načina na koji tretiraju zaposlene.

Da li neke negativne osobine direktora i vlasnika biznisa mogu uništiti preduzeće?

Apsolutno, problemi nastaju kada se lideri previše oslanjaju na harizmatične ili agresivne osobine ličnosti. Tako, narcisoidnost izvršnih direktora i vlasnika biznisa može dovesti do velikih finansijskih gubitaka, pa i do uništenja firme.
Sa psihološke tačke gledišta, liderstvo je primarno proces uticaja, ali nema stvarnog benefita za pratioce koji su pod jakim uticajem nekoga čije je rezonovanje loše. Tako da, kada su lideri harizmatični i narcisoidni, a pritom im nedostaje dobro rezonovanje, vizija ili sposobnost da grade efektivne timove, onda mogu biti jako destruktivni.
Stoga, kompetentost bi trebalo da ima prednost nad harizmom, narcisoidnosti i inflatornom pogledu na sebe. Svima bi nam bilo bolje ako bi se lideri birali na osnovu onoga što znaju da rade, a ne na osnovu onoga što pričaju da znaju da rade.

Da li je harizma prepreka efektivnom liderstvu?

Nije. Harizma koja se koristi sa brigom o svojim zaposlenima i u cilju njihovog osnaživanja na putu do zajedničkog cilja, svakako doprinosi efektivnom liderstvu. Nasuprot tome, postoje harizmatični lideri koji pomoću ove crte ličnosti iscrpljuju one koji ih prate i grade autoritet koji im pomaže da ispune sopstvene, pojedinačne ciljeve.

Kako postati efektivan lider?

Počnite s podacima. Malo je vjerovatno da će moćni direktori tražiti ili primati iskrene povratne informacije, ali procjene ličnosti im mogu pružiti objektivne, naučno valjane podatke o njihovim snagama i slabostima, kao i o tome kako ih drugi vide.

Kvalitetni izvještaji testova procjene ličnosti, kao što je Hogan Lead, daju moćne informacije o snagama, slabostima i reputaciji neke osobe. Međutim bez efektivnog razvojnog okvira, teško je te informacije prevesti u mjerljiv napredak. U tom slučaju kouč može pružiti adekvatnu povratnu informaciju i sugestije neophodne za lidera kako bi se mogao kreirati takav okvir.

Važno je istaći da samosvjesnost ne imunizira lidere od pravljenja grešaka. U nekom momentu u svojoj karijeri, svako napravi pogrešan potez ili mu se dogodi emocionalni ispad. Međutim, posjedovanje objektivnih informacija o sopstvenim snagama i slabostima nam može pomoći da bolje podnosimo stres, pritisak, izolaciju i usamljenost liderske pozicije i obezbijedi nam da i kada se tamna strana naše ličnosti pojavi, ne uništi našu karijeru.